چرا مديران عامل به ندرت اخراج مي‌شوند؟
دوره MBA و DBA
منبع : WHARTON
«لوك تايلر» استاد امور مالي دانشگاه وارتون اين گفته را بارها شنيده است كه «هيات‌هاي مديره اغلب در بركناري مديران عامل موفق نيستند».
او مي‌گويد: «زماني كه با دوستانم (خارج از محيط مالي) صحبت مي‌كنم و مطبوعات عامه پسند را مي‌خوانم در كمال تعجب متوجه مي‌شوم كه مديران اجرايي نسبتا كم اخراج مي‌شوند. طبق اطلاعات موجود از فهرست مديران عامل در مجله Fortune، به طور متوسط تنها ۲ درصد از مديران سالانه از كار بر كنار مي‌شوند، اما در حال حاضر هيچ معياري جهت قضاوت در مورد زياد و كم بودن‌اين رقم وجود ندارد.
سليم خليلي مدرس و مشاور حوزه كسب و كار و برگزار كننده دوره هاي MBA و DBA با مجوز وزارت علوم و همكاري دانشگاه هاي داخلي و خارجي، اين مطلب را براي شما انتخاب كرده است
«تايلر»اين سوال كه چرا مديران عامل به ندرت اخراج مي‌شوند را عنوان كرده است، اما هدف او از مطرح كردن چنين سوالي، ارائه طرحي جهت تصميم‌گيري براي اخراج مديران عامل و اعمال شدت عمل در محيط كار مي‌باشد. در طرح پيشنهادي وي اخراج مديران داراي دو هزينه بود: ۱) هزينه‌هاي مستقيم مانند تسويه حساب ۲) هزينه‌اي كه او آن را هزينه دفاعي مي نامد كه شامل هزينه‌هاي ناملموسي است كه فقط اعضاي هيات مديره با آن سرو كار دارند و براي سهامداران قابل درك نيست. براي مثال يك ارتباط شخصي بين اعضاي هيات مديره و مديران عامل وجود دارد. هزينه‌هاي دفاعي باعث مي‌شود كه هيات مديره بر خلاف ميل سهامداران، مديران عامل را بر كنار نكنند. به طور خلاصه، بايد محيط كاري بر اساس عملكرد مديران فراهم كنيم كه به جاي عزل تعداد كثيري از مديران عامل عالي رتبه تنها تعداد كمي از آنها را اخراج كنيم. بر اساس طرح پيشنهادي «تايلر» هزينه دفاعي به منظور اخراج هر مدير به طور متوسط يك ميليارد دلار است كه‌اين مبلغ به مراتب بيشتر از ۳۰۰ ميليون دلاري است كه در هزينه‌هاي مستقيم صرف مي‌شود.
«تايلر» تاثير تعويض مديران عامل ارشد را بر حرفه شان مورد بررسي قرار نداده بود. با‌اين حال در نمونه پيشنهادي، پيش‌بيني مي‌كند اگر هزينه دفاعي صفر باشد (به‌اين معنا كه اخراج مدير اجرايي تنها با هزينه‌هاي مالي همراه باشد و نه عواقب ناملموس) ميزان اخراج سالانه مديران در بازار سهام S&P500 از ۲ به۱۳ درصد افزايش پيدا مي كند كه اين امر موجب كاهش ۳ درصدي ارزش سهام S&P500 مي‌شود. «تايلر» خاطرنشان مي‌كند كه ميزان بالاي اخراج مديران عملا موجب شده است كه افراد با استعداد پا در عرصه مشاغلي به جز مديريت بگذارند.
او مي‌گويد: «افراد كمتري به دنبال چنين شغلي (مديرعاملي) هستند.» تحقيقات نشان مي‌دهد، هنگامي كه مديرعاملي از كار بر كنار مي‌شود، تاثير زيادي بر آينده حرفه‌اي او وارد مي‌شود. براي مثال، با توجه به مطالعات اخير، زماني كه مديري مسووليت مديريت شركت ديگري را به عهده مي‌گيرد،اين شركت به مراتب حدود ۹۰ درصد از محل كار پيشين او، كوچك‌تر است و درآمد وي هم به طور قابل توجهي كمتر مي‌باشد. «تايلر» پيشنهاد مي‌دهد، با تحت فشار قرار دادن مديران از سوي هيات مديره، مديران تمايل كمتري به ريسك كردن از خود نشان مي‌دهند و‌اين ابتكاري است كه عملكرد همكاري را براي مدت طولاني تعديل مي‌كند.
كار «تايلر» داراي دو بخش مجزا بود. ابتدا، ارائه طرحي به هيات مديره جهت تصميم‌گيري و بركناري مديران عامل. تكميل‌اين طرح پيچيده كه چهار سال به طول انجاميد، شامل عواملي مانند سوددهي شركت در مقابل صنعت، توانايي مدير و هزينه‌هاي مربوط به جايگزيني او بود. تمام اجزاي اين طرح قابل ارزيابي بودند از جمله هزينه‌هاي واقعي جايگزيني مدير كه شامل تسويه حساب يا بازنشستگي، حق‌الزحمه شركت‌ها به منظور يافتن مديران، هزينه تعليق و هرگونه هزينه‌اي در ارتباط با بركناري و تعويض مدير كه بر سود شركت تاثير مي‌گذارد، بود.
تايلر براي يافتن هزينه‌هاي دفاعي ناملموس به اطلاعات قوي در زمينه بر كناري مديران احتياج داشت. از آنجا كه هيچ گونه پايگاه اطلاعاتي در‌اين زمينه وجود نداشت، اولين گام، يافتن علت ترك مديران و مطالعه پرداخت غرامت به آنها در فهرست ۵۰۰ مدير برتر در مجله فوربز، بين سال‌هاي ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۶ بود. «تايلر» تحقيقات دقيق‌تري انجام داد تا متوجه دليل ترك مديران شود كه اخراج شده اند يا خود اقدام به ترك شركت كرده‌اند. او داستان‌هاي وال استريت ژورنال را پيرامون اخراج مديران بررسي كرد. بديهي است هيات مديره اگر علت ترك، اخراج بود همان‌طور آن را لحاظ مي‌كرد. «تايلر» براي تعداد كمي از موارد مشخص، مجموعه‌اي از معيار‌ها را مورد استفاده قرار داد تا متوجه علت رفتن مديران از شركت شود. براي مثال اگر مديري در ليست مديران اخراجي قرار مي‌گرفت يا مسائلي همچون مرگ، سلامتي يا قبول موقعيت در شركت ديگري مطرح نبود مطمئنا فرد اخراج شده بود.
«تايلر» از چنين اطلاعاتي براي ارائه طرح خود استفاده كرد. طبق آمار از ۵۰۰ مدير عامل درج شده در فهرست مجله Fortune، حدود ۲ درصد سالانه به كار خود پايان مي‌دهند. «تايلر» متوجه هزينه‌اي شد كه هيات مديره صرف بركناري مديران مي‌كند. او مي‌گويد: «هيات مديره به نحوي رفتارمي‌كند كه در آخر اخراج در حدود ۳/۱ ميليارد دلار هزينه در بر خواهد داشت، اما تحقيقات نشان مي‌دهد كه به طور ملموس حداكثر مبلغ ۳۰۰ ميليون دلار هزينه صرف اين‌كار شده است كه اين مبلغ نه تنها شامل هزينه‌هاي تسويه حساب و كاريابان است بلكه تمامي تغييرات، تاثير مستقيمي برسود شركت مي‌گذارد. به عنوان مثال حتي بسياري از تيم‌هاي مديريتي عالي با ورود يك مدير جديد، دستخوش تغييرات و جايگزيني مي‌شوند. زمان زيادي طول مي‌كشد تا گروه جديد روابطي در داخل و خارج از شركت برقرار كرده و استراتژي جديدي اتخاذ كند.
تيم جديد علاوه بر صرف زمان، هزينه سنگين يك ميليارد دلاري دارد كه قابل پيش‌بيني نبوده است. به گفته «تايلر» اين مبلغ هزينه شخصي است كه اعضاي هيات‌مديره كه سبب بركناري مدير شركت شده‌اند بايد با صرف زمان و تحمل استرس ناشي از تغييرات مديريتي به دليل تعويض مدير عامل بپردازند. مديران هم با ترك شركت و دوستان خود به نوعي با شكست مواجه مي‌شوند. يكي ديگر از عوامل شايد‌اين واقعيت باشد كه اعضاي هيات مديره به اندازه مديران عامل علاقه‌اي به افزودن ارزش سهامداران ندارند. «تايلر» در طرح پيشنهادي خود به تجزيه و تحليل آن دو مورد مي‌پردازد تا متوجه برتري يكي از عوامل شود. هر دو عامل باعث بي ميلي مديرعامل در انجام وظايف خود و در نتيجه بركناري او مي‌شوند.
آيا هيات مديره به اطلاعات مهم نياز دارد؟
زماني كه زمان‌هاي متفاوت يا ابعاد شركت را مورد مطالعه قرار مي‌دهيم موضوع تا اندازه‌اي تغيير مي‌كند. «تايلر» به هنگام بررسي بخش بزرگ‌تري از شاخص S&P500 متوجه شد كه هزينه دفاعي نزديك به صفر و در واقع اندكي هم منفي است. چرا تفاوت بين شركت‌هاي بزرگ و كوچك وجود دارد؟ احتمالا مديران در شركت‌هاي بزرگ‌تر از شهرت بيشتري برخوردارند و اهميت بيشتري به‌اين موضوع مي‌دهند و به همين دليل مديران مايلند كه مديران‌عامل را تنها در شرايط دشوار اخراج كنند.
«تايلر» همچنين متوجه شد دفاع از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۶ در مقايسه با سال‌هاي گذشته پايين‌تر آمده است كه تا اندازه‌اي به دليل فعاليت سهامداران طي دو دهه گذشته مي‌باشد كه تعجب‌آور هم نيست و كاهش ميزان دفاع خبر خوبي است.
يكي از يافته‌هاي «تايلر» كه ظاهرا با واقعيت مغايرت دارد اين است كه ميزان سود شركت، معيار صحيحي براي بركناري يا ادامه فعاليت يك مديرعامل به شمار نمي‌رود. مطبوعات عامه‌پسند، اين سوال را مطرح مي‌كنند «چگونه مديرعاملي كه ضرر مالي هنگفتي به شركت وارد كرده، همچنان مي‌تواند جايگاه خود را حفظ كند؟» به گفته «تايلر» علاوه‌بر ميزان سود، هيات مديره عوامل ديگري همچون نحوه گذراندن زمان يك مدير عامل، تغييرات سهم بازار در شركت، پروژه‌هاي جديد كاري كه ممكن است هنوز به كسب درآمد كمكي نكرده باشند را براي ارزيابي مدير عامل در نظر مي‌گيرند.
او مي افزايد توجه بيش از حد به اين عوامل منطقي به نظر مي‌رسد، زيرا شايعه‌هاي زيادي پيرامون مبلغ سود وجود دارد از جمله اتهامات وارده به حسابداري و ساير عواملي كه از كنترل مدير عامل خارج است.
طبق گفته «تايلر» در حقيقت تاثير حذف هزينه دفاعي يك ميليارد دلاري در سود آوري شاخص S&P500 بسيار جزئي است. روي هم رفته حذف چنين هزينه‌اي، به دو دليل باعث افزايش سوددهي ۵ درصد در شاخص S&P500 مي‌شود. اول، حتي با وجود حضور هيات مديره جدي‌تر، مديران عامل بي‌لياقت پيش از بر كنار شدن مي‌توانند به شركت ضرر برسانند. دوم، اگر هيات مديره اغلب مديران اجرايي را اخراج كنند، هزينه‌هاي مستقيم در ارتباط با تغيير مديران ( تسويه حساب و مسائلي از‌اين قبيل) افزايش مي‌يابد. «تايلر» خاطر نشان مي‌كند احتمالا از زمان اخراج مديران بي‌كفايت شاهد ضرر مجدد خواهند بود. درحال حاضر كه اكثر هيات‌هاي مديره، طرفدار مديران فعال و پركار هستند تنها به دليل بد بودن و نه افتضاح بودن، مديران بيش از حد اخراج مي‌شوند. اين بدين معني است كه به دليل تغييرات كارآيي عالي شركت، بسيار كم دستخوش تغييرات مي‌شود. سهامداران به منظور اخراج مديران عامل بايد هزينه هنگفتي بپردازند، زيرا يافتن جايگزين مناسبي براي مدير هزينه دارد، در ضمن سهامداران هميشه علاقه‌مند به اخراج مديرعامل بي‌تجربه و مهارت نيستند. يكي از مسائل پيچيده‌ايي كه هيات مديره با آن سر و كار دارد اين است كه نمي‌توانند به طور مستقيم توانايي‌هاي مديران‌عامل را مشاهده كنند، اما به مرور زمان در اين باره اطلاعاتي به‌دست مي‌آورند. هيات مديره پس از ارزيابي توانايي و قابليت‌هاي مدير تصميم مي‌گيرد كه او را نهايتا با مدير عامل جديد با توانايي‌هاي نامشخص جايگزين كند يا خير؟
«تايلر» مي‌گويد: «نتايج طرح پيشنهادي وي نكات مهمي را در اختيار برخي از اعضاي هيات مديره مي‌گذارد كه از طرف سهامداران خشمگين (به دليل پرداخت حقوق مدير اجرايي) تحت فشار هستند. به خصوص هيات مديره شركت‌هاي بزرگ‌تر كه ادعا مي‌كنند بيشتر از ساير شركت‌ها نسبت به بركناري مديران بي‌كفايت حساس هستند. (جايي كه هزينه دفاع نزديك به صفر مي‌باشد) اعضاي چنين هيات مديره‌اي مي‌توانند در برابر چنين خشمي با ارائه مدركي دال بر تعداد اخراج مديران در برابر سهامداران از خود دفاع كنند. همچنين استدلال كنند كه مديران اجرايي به ندرت اخراج مي‌شوند، زيرا زمان زيادي طول مي‌كشد تا به توانايي‌هاي مديران اجرايي پي‌ببرند و سهامداران هم بايد هزينه هنگفتي بپردازند.
مترجم: هوتسا عسكري نسب
با خدمات آموزشي و مشاوره اي ما بيشتر آشنا شويد:
دوره تخصصي ۲ هفته اي مهارت هاي كسب و كار در كشور انگليس SLS Specialist Language Services
دوره عالي مديريت كسب و كار DBA Doctor of Business Administration
دوره مديريت كسب و كار MBA Master of Business Administration
ارائه خدمات مشاوره اي در دو بخش مشاوره فردي و كسب و كار
